Mỗi năm vào dịp Tết đến, Xuân về, tôi lại bồi hồi nhớ những chiếc bánh chưng mẹ gói gạo nếp độn sắn trong những năm tháng đất nước còn khó khăn. Ảnh minh họa
Cũng như bao làng quê thuộc vùng trung du Phú Thọ, ngày ấy, quê tôi nghèo lắm, đồng đất thì khô cằn sỏi đá, đồi núi lô xô như bát úp, duy chỉ có cây sắn là không phụ công người trồng. Có thể nói cây sắn đã gắn bó với tuổi thơ gian khó của chị em tôi, như một mảng màu đậm nét trong bức tranh quê hương không bao giờ phai nhạt. Từ trò chơi con trẻ đến những món ăn hằng ngày nuôi chúng tôi lớn lên đều có sắn.
Vào ngày 28-29 Tết, khi đây đó trong làng khói của nồi bánh chưng bay lởn vởn trên những nóc nhà, cũng là lúc chị em tôi háo hức cùng mẹ ra vườn cắt những tàu lá dong vừa lành, vừa to màu xanh mướt. Mẹ phân công mỗi đứa một việc phụ mẹ, đứa cọ lá dong thật sạch, đứa đãi đỗ, đãi gạo, còn mẹ chọn những củ sắn nếp tròn múp, gọt vỏ, rửa sạch và nạo ra thành những sợi sắn trắng ngần. Đó là 1 trong 2 nguyên liệu chính để gói bánh chưng. Sau khi mọi thứ đã chuẩn bị xong, mẹ ngả cái nong to ra giữa nhà để gói bánh.
Tuy mỗi năm chỉ được làm một lần, thế mà từng thao tác được mẹ làm thuần thục như nghệ nhân chuyên gói bánh vậy. Bước đầu là những tàu lá dong được trải ra xếp hình dấu cộng trên cái mâm nhôm. Sau đó, mẹ rải một bát gạo, sắn rồi đến những miếng thịt lợn, đậu xanh làm nhân. Đôi bàn tay nhanh thoăn thoắt của mẹ gập từng nếp lá, chỉ qua vài ba thao tác là đã được một chiếc bánh chưng vuông thành sắc cạnh.
Chị em tôi chăm chú theo dõi, những đôi mắt trẻ thơ hau háu nhìn theo tay mẹ qua từng động tác. Phần vì đói, phần vì tò mò nên chúng tôi háo hức. Chỉ sau hai tiếng đồng hồ là những chiếc bánh đã được xếp vào cái nồi to đùng đặt trên bếp lò và nổi lửa. Bữa cơm ngày Tết tuy đơn sơ nhưng thật ấm áp. Bánh được cắt ra, chị em tôi thi nhau hít hà và ăn một cách ngon lành, không ai có cảm giác đấy là bánh chưng sắn cả.
Dẫu bánh chưng xuân này nhiều thịt, nhiều đậu hơn nhưng chị em tôi vẫn nhớ bánh chưng sắn mẹ làm trước đây. Đó là những chiếc bánh chưng gói sự tảo tần, chất chứa bao nhọc nhằn, vất vả của mẹ tôi…
